Externe subsidieprogramma's

Bij het vorm en inhoud geven aan onze ambities op Europees niveau werkten wij samen met andere (overheids-) organisaties op de thema’s Groen, Gezond en Slim en Gezond Stedelijk Leven voor Iedereen. Met organisaties in en buiten de stad werkten we samen aan Europese aanvragen, onder andere met de Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht en RIVM. Bij de aanvragen betrokken we belangrijke stakeholders in de stad om onze gezamenlijke strategische ambities te versterken. Wij richtten ons voor het realiseren van onze opgaven actief tot andere overheden, de provincie, het Rijk en Europa. Op die manier haalden wij, naast extra financiële middelen, ook kennis en ervaring naar de stad. Ook droegen de samenwerkingsnetwerken bij aan het profileren van Utrecht op (inter)nationaal niveau.

Europese Subsidieverwerving
Wij willen optimaal gebruik maken van Europese subsidiemogelijkheden ter ondersteuning van onze strategische ambities. De Europese regelingen kennen veelal een eigen structuur en systematiek en vragen specifieke kennis en aandacht. Om subsidiemogelijkheden optimaal te benutten is kennis van de verschillende Europese regelingen en de verbinding aan relevante Utrechtse projecten noodzakelijk. Voor Europese subsidies is internationale samenwerking over het algemeen een voorwaarde. Het hebben van een goed internationaal netwerk is van groot belang om zelf de nodige partners te vinden, maar ook om door anderen voor deelname aan subsidieprojecten benaderd te worden. Om richting te geven aan de subsidieverwerving werkten wij met prioriteitsdossiers. Deze kwamen tot stand door Europese subsidiemogelijkheden en de Utrechtse Opgaven/de Utrecht Agenda met elkaar te verbinden. Innovatieve oplossingen en investeringen in onze prioritaire ontwikkelgebieden kunnen soms als pilotproject onderdeel zijn van Europese subsidieaanvragen. Vertaald naar de belangrijkste Europese mogelijkheden richtten we ons op de volgende onderwerpen:

• Jobs, growth and investment
• Climate action, environment, and resource efficiency
• Secure, clean and efficient energy
• Healthy Urban Living
• Green and integrated transport
• Inclusive, innovative and reflective cities
• Protecting freedom and security of citizens.

Europese subsidies
In de Europese begrotingsperiode 2014-2020 zet de Europese Commissie het geld in op slimme groei (kennis, innovatie en onderwijs), duurzame groei (zuiniger omgaan met hulpbronnen) en groei voor iedereen (arbeidsparticipatie, onderwijs en armoedebeleid). Samenwerking tussen partijen, bijvoorbeeld tussen overheid, bedrijfsleven, kennisinstellingen en/of maatschappelijke organisaties, is in de periode 2014-2020 belangrijk om succesvol te zijn met Europese subsidies. Dit sluit ook aan bij onze visie op de (regie) rol van de gemeente. We spelen hierop in door versterkt in te zetten op samenwerking met bijvoorbeeld kennisinstellingen, de Economic Board Utrecht, culturele instellingen en andere stakeholders in de stad. Het afgelopen jaar werkten wij mee aan negentien ingediende subsidieaanvragen bij de Europese Commissie. Tien aanvragen zijn goedgekeurd (ca. 75%). Voor zes aanvragen verwachten we de uitslag begin 2020.

² Het totale bedrag voor dit project is 4,4 miljoen euro voor de G4 en hun ecosystemen.

Kansen voor West

Kansen voor West is de naam van het samenwerkingsprogramma waarmee de vier Randstadprovincies (Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland) en de vier grote steden (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht), ook wel genoemd G4P4, aanspraak maken op structuurfondsmiddelen uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Het is Europees geld uit het Cohesiebeleid, Doelstelling 2 (concurrentiekracht van regio’s), beschikt aan Nederland. De uitvoering vindt gedecentraliseerd plaats in vier landsdelen. Kansen voor West is het programma voor West-Nederland. Wij beschikken via een stedelijk programma zelf over een deel van de middelen. Een Stedelijk Uitvoeringsplan ‘Kansen voor Utrecht’ is hiervoor richtinggevend. Daarnaast zijn er middelen voor projecten in de stad beschikbaar via een indicatief aandeel in het regionale programma. Hiervoor is het Operationeel Programma ‘Kansen voor West 2014-2020’ leidend.

Activiteiten 2019
Het programma Kansen voor West II (2014-2020) is in uitvoering. In 2019 zijn verkenningen en voorbereidingen gestart voor een derde Kansen voor West programma voor de periode 2021-2027.

Kansen voor West II - Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) 2014-2020
De opzet van Kansen voor West II is grotendeels gelijk aan het eerdere Kansen voor West programma. De G-4 steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht geven binnen het Kansen voor West II programma via een stedelijk programma invulling aan geïntegreerde duurzame stedelijke ontwikkeling. Het biedt de G-4 steden een mogelijkheid om middelen uit het Europees Sociaal Fonds (ESF) te combineren met geld uit het EFRO. Daarmee is voorzien in een integrale aanpak voor stedelijke uitdagingen. Iedere stad geeft zelf invulling aan dit stedelijk programmadeel. Inzet geschiedt op basis van het Stedelijk Uitvoeringsplan ‘Kansen voor Utrecht’.

Voor ons is voor de periode 2014-2020 een bedrag van 6,4 miljoen Euro uit het EFRO beschikbaar en 1,6 miljoen Euro uit het ESF. De middelen worden ingezet voor projecten gericht op aanwezig arbeidspotentieel (prioriteit 3) en versterken van het vestigingsklimaat (prioriteit 4) in een afgebakend programmagebied.

Binnen het stedelijk programma beschikten wij in 2019 € 600.000,- aan het project ‘Techniek Experience Center Utrecht’, dat jongeren vroegtijdig wil laten kennismaken met techniek en hen op jonge leeftijd wil inspireren om technische en creatieve basisvaardigheden te leren. Hierdoor verandert het vertekende beeld van de bouw- en technieksector dat leeft bij jongeren - en hun ouders, wat de instroom naar technische opleidingen en technisch geschoold personeel ten goede komt en zo mismatch op de arbeidsmarkt moet verkleinen. Het project draagt bij aan het verkleinen van de mismatch tussen onderwijs en arbeidsmarkt en past daarmee binnen de programmaprioriteit Arbeidspotentieel van het stedelijk Uitvoeringsplan ‘Kansen voor Utrecht’. Binnen de programmaprioriteit Vestigingsklimaat van het stedelijk Uitvoeringsplan beschikten wij € 900.000,- aan het project ‘Impuls Lage Weide’ van de Werkstichting Lage Weide, die de bijdrage inzet voor het verbeteren van de bereikbaarheid en versterken van het imago van Lage Weide, het aantrekken van nieuwe business en investeerders. Focus ligt op ontwikkeling van een duurzame economie met kansen voor werk op alle niveaus.

Een subsidieaanvraag voor de ontwikkeling van een sociale brouwerij en proeflokaal in de monumentale RoodNoot boerderij is nog in behandeling.

De eerder beschikte projecten ‘Leerwerkplaatsen Zorg-Welzijn’ (ROC Midden-Nederland en Mbo Utrecht), ‘Onbekend maakt onbemind’ (JINC) en ‘Werkspoorkwartier: creatief circulair maakgebied’ (Utrecht Sustainabillity Institute) zijn in uitvoering.

Naast EFRO middelen, zijn er voor de stad ook ESF middelen beschikbaar die aanvullend op de EFRO middelen kunnen worden ingezet. In een eerste tranche zetten we dit stedelijke ESF in voor gebiedsgerichte inzet van het Werkgeverservicepunt en een gebiedsgerichte aanpak voor het bij elkaar brengen van vraag en aanbod voor werkervarings- en stageplekken op bedrijventerrein Nieuw-Overvecht. Verder ondersteunden we (potentieel) zelfstandigen in het programmagebied, taaltrainingen als opstap naar werk en werkten met plaatsingssubsidies voor een detacheerder die kandidaten met grote afstand tot de arbeidsmarkt detacheerde, uit plaatste en begeleidde naar betaald werk. Binnen een tweede tranche zetten we de gebiedsgerichte inzet van het Werkgeverservicepunt voort. We verkennen samen met het Ministerie van SZW of we de ESF kunnen inzetten voor onze adviseurs Social Return. Er is nog ruimte om ESF inzet gericht te koppelen aan EFRO initiatieven.

We hebben ook een indicatief aandeel in het regionale EFRO budget voor innovatie (prioriteit 1) en koolstofarme economie (prioriteit 2). Deze middelen zijn gelabeld voor inzet in de stad Utrecht. Projecten die hier aanspraak op kunnen maken, zijn vooral (samenwerkingsverbanden van) bedrijfsleven, onderwijs- en kennisinstellingen. De voor deze prioriteiten beschikbare middelen worden ingezet in aansluiting op de regionale economische agenda van de Economic Board Utrecht. Stad en provincie beslissen samen over inzet van deze middelen. Binnen dit programmadeel ontvingen drie revolverende fondsen in 2019 een EFRO beschikking. Oorspronkelijk was dit als één aanvraag ter hoogte van 8,8 miljoen Euro ingediend, maar door inhoudelijke verschillen en de ontwikkelingen met betrekking tot de oprichting van de ROM Regio Utrecht is de aanvraag gesplitst in 3 aparte fondsen: twee MKB fondsen van EBU die onder de ROM Regio Utrecht worden gebracht (Healthy Urban Living Participatiefonds en het Healthy Urban Living MKB Proof of Concept fonds) en het Gap Finance Fonds van het UMC Utrecht.
Verder kregen de drie innovatieprojecten KARDIO (Kransslagader Reperfusie door Disruptieve Innovatie voor Bypassoperaties), Groupcharge app: Efficient charging for Corporate EV-fleets en een bloedafname-innovatieproject in 2019 EFRO subsidies toegekend ten laste van het voor de stad geoormerkte budget in het regionale programmadeel. Het project Track-U is na een bedrijfsovername ingetrokken omdat de cofinanciering niet meer kon worden gegarandeerd. Een subsidieaanvraag voor innovatieve asfaltcentrale ACLW binnen het budget voor koolstof arme economie (prioriteit 2) is nog in behandeling.
De eerste discussies over de inzet van de volgende ronde Europese structuurfondsen - vanaf 2021 – zijn weer opgestart. De ‘Kansen voor West’ partners werken toe naar een derde Kansen voor West programma voor de periode 2021-2027. We volgen deze actief en leveren onze input om zo gericht mogelijk nieuwe middelen beschikbaar te krijgen voor onze opgaven. We werken hierbij samen met onze partners op nationaal (Rijk, provincie, G4) en internationaal (G4 Brussel, Randstadregio, Eurocities) niveau.

In overleg met de Europese Commissie heeft in 2019 heeft een wijziging van de inspanningsplafonds plaatsgevonden. Reden hiervoor was dat voor twee indicatoren (Prioriteit 2 koolstofarme economie en Prioriteit 4 vestigingsklimaat) het met de EU afgesproken prestatiekader per 31 december 2018 niet is behaald. De voortgang van het totale programma voor West-Nederland bleek te optimistisch ingeschat. Nog te weinig projecten konden worden vastgesteld. Het betrof een tussentijdse waarneming, er is geen twijfel dat het geplande eindresultaat per 2023 wordt behaald. Wel betekent het dat een prestatiereserve van 6% niet op de betreffende prioriteiten kan worden ingezet. In overleg met de Europese Commissie is een herverdeling voorgesteld waarbij deze prestatiereserve is toebedeeld aan de overige programmaprioriteiten (Prioriteit 1 Innovatie en Prioriteit 3 Arbeidspotentieel). Omdat binnen het regionaal programma claims op het prioriteit 2 budget lagen en we binnen ons stedelijk programma geen innovatiebudget hebben geoormerkt, gaat het bedrag dat rechtstreeks voor de stad beschikbaar is omlaag terwijl ons aandeel in het regionale programma toeneemt. De wijziging is ingediend bij de Europese Commissie en de inspanningsplafonds zijn navenant aangepast en gepubliceerd.

Overzicht en besteding beschikbare Kansen voor West II middelen gemeente en provincie Utrecht, 2014-2020

Peildatum: 24 januari 2019

* een negatief bedrag wijst op overcommittering. Overcommittering draagt bij aan het optimaal en tijdig programmeren van het beschikbare Europese subsidiegeld voor de gemeente Utrecht, maar brengt wel een financieel risico. Dit risico is gedekt via de reserve Europese subsidies
** ESF: voor gemeente Utrecht beschikbaar budget, in te zetten aanvullend op stedelijke EFRO middelen, aan te vragen in 2 tranches bij het Ministerie van SZW – Uitvoering van Beleid. Het formeel gecommitteerde bedrag is de realisatie over de eerste tranche. Het bedrag in aanvraag betreft het voor Utrecht beschikbare subsidiebedrag in de tweede tranche. Deels (414.670) is nog onduidelijk welke kosten hiervoor onder tranche 2 kunnen worden opgevoerd. Hierover zijn we in gesprek met het ministerie.
*** Rijkscofinanciering: door Ministerie van Economische Zaken en Klimaat beschikbaar gestelde middelen die aanvullend op EFRO middelen kunnen worden ingezet voor projecten binnen de prioriteiten 1) Innovatie en 2) Koolstofarme economie.

Overzicht Kansen voor West II projecten in stad en provincie Utrecht: