Vaste passiva

De boekwaarde per 1/1/2019 wijkt af van de eindbalans 31/12/2018. Het betreft de met * gemarkeerde posten. Deze zijn toegelicht in het eerste hoofdstuk van de toelichting op de balans (Correcties beginbalans).

Bovengenoemde toevoegingen en onttrekkingen aan reserves zijn in overeenstemming met de door de gemeenteraad genomen besluiten.

Algemene reserves
De algemene reserves bestaan uit twee onderdelen; de algemene risicoreserve en de algemene dekkingsreserve.

Algemene risicoreserve
Deze reserve maakt deel uit van de beschikbare weerstandscapaciteit en is de uiterste buffer voor het opvangen van de financiële gevolgen van optredende risico's. De noodzakelijke hoogte van de reserve wordt jaarlijks bepaald op basis van de geactualiseerde risicoberekening. Voor een uitgebreide toelichting hierop wordt verwezen naar de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing.

Algemene dekkingsreserve
De algemene dekkingsreserve wordt gebruikt voor concernbrede reserveringen; onder andere van incidentele baten uit erfpachtconversies en resultaten uit de verkoop van gemeentelijk eigendom. Daarnaast wordt de algemene dekkingsreserve gebruikt voor egalisatie tussen de jaren van de meerjarenraming.

Bestemmingsreserves

Programmareserves

De boekwaarde per 1/1/2019 wijkt af van de eindbalans 31/12/2018. Het betreft de met * gemarkeerde post. Deze is toegelicht in het eerste hoofdstuk van de toelichting op de balans (Correcties beginbalans).

1) In het jaar 2018 was een deel van de reserve vaste activa ondergebracht in Programma Vastgoed. Met ingang van 2019 wordt deze reserve verantwoord onder Reserves ten bate van vaste activa. De boekwaarde per 31 december 2018 van deze reserves ad 0,124 miljoen euro is hierop aangepast.

Voor een toelichting per programmareserve verwijzen wij u naar het hoofdstuk Reserves.

De boekwaarde per 1/1/2019 wijkt af van de eindbalans 31/12/2018. Het betreft de met * gemarkeerde posten. Deze zijn toegelicht in het eerste hoofdstuk van de toelichting op de balans (Correcties beginbalans).

Voor een toelichting per voorziening verwijzen wij u naar het hoofdstuk Voorzieningen.

Verplichtingen en verliezen
Betreft voorzieningen Grondexploitaties: zie ook onderstaande tabel.

Voorzieningen Grondexploitaties

De voorzieningen zijn gebaseerd op de bepaling van de nominale waarde van de grondexploitatieprojecten met een negatief saldo.

Vanwege risico’s
Dit betreft met name de risicovoorziening die is getroffen voor wethouderspensioenen: 5,5 miljoen euro.

Vanwege egalisatie
Onder deze noemer worden de voorzieningen verantwoord die zijn ingesteld om de lasten aan een aantal opeenvolgende jaren te kunnen toerekenen. De grotere egalisatievoorzieningen zijn:

• Voorziening Vastgoedonderhoud Sport : 2,6 miljoen euro
• Groot onderhoud begraafplaatsen : 0,9 miljoen euro
• Voorziening onderhoud Stadskantoor: 0,5 miljoen euro

Bijdragen aan vervangingsinvesteringen in relatie tot heffingen
Dit betreft de nog uit te voeren GRP-investeringen.

Van derden ontvangen bestemmingsbedragen
Dit zijn gelden die nog niet zijn besteed maar die onder strikte voorwaarden zijn verkregen van derden, zoals rijks- of provinciale overheid.
Dit betreft met name:

• De voorziening waarin de compensatiebedragen in het kader van woonruimteonttrekking worden gestort (1,2 miljoen euro)  
• De voorziening “Meerwaarde prestatieafspraken woningcorporaties” van  16,2 miljoen euro.
• De voorziening “Groot onderhoud riolering” van 0,5 miljoen euro die in 2019 gevormd is vanwege uitgestelde baggerwerkzaamheden als gevolg van de PFAS problematiek.

Onderhandse leningen van openbare lichamen, binnenlandse banken en van overige binnenlandse sectoren.

Onderhandse leningen

De onderhandse leningen van openbare lichamen, van binnenlandse banken en van overige binnenlandse sectoren vormen samen de langlopende leningen portefeuille van de gemeente Utrecht en beslaat ultimo 2019 een totaalbedrag van 878,0 miljoen euro. Over deze portefeuille was een rentelast verschuldigd van 23,6 miljoen euro.

De langlopende leningenportefeuille bestaat uit enerzijds traditionele geldleningen en anderzijds uit renteswaps (derivaten). De feitelijke financiering onder de derivaten wordt opgenomen in de vorm van 3- en 6-maands leningen. Deze opnames kunnen op de balans een verschuiving binnen de geldgeverscategorieën openbare lichamen en binnenlandse banken teweeg brengen (in 2019 niet aan de orde).

De langlopende schuld daalde over 2019 met circa 5 miljoen euro. Er werd voor 90 miljoen euro contractueel afgelost, waarvan 85 miljoen euro werd geherfinancierd.

Specificatie derivatenportefeuille.
Conform voorschrift vanuit BBV zijn in onderstaande tabel de belangrijkste kenmerken van de gemeentelijke derivatenportefeuille in beeld gebracht.

Specificatie derivatenportefeuille

Derivaten krijgen gedurende hun looptijd een marktwaarde. Deze waarde is afhankelijk van de contractrente ten opzichte van de marktrente en de restant-looptijd. Bovendien kunnen bij derivaten bijzondere contractsbepalingen aan de orde zijn. Beide aspecten zijn onderstaande tabel weergegeven.

Specificatie marktwaarden en bijzondere bepalingen

1. Een break clause is een recht om op een vooraf vastgesteld moment het swapcontract tegen marktwaarde af te rekenen. Mutual wil zeggen dat zowel gemeente als bank daarop te zijner tijd een beroep mogen doen. Het risico rond het eventueel inroepen van break clauses voor bovengenoemde swaps 5, 6 en 7 is meegenomen in het gemeentelijke risicomodel en vormt daarmee input voor bepaling van de benodigde weerstandcapaciteit (zie ook Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing ).

De marktwaarde per eind 2018 bedroeg nog -168,8 miljoen euro. De totale marktwaarde is gedurende 2019 negatiever geworden door, voornamelijk, de daling van de lange rente.

De feitelijke indekking van de swaps vindt plaats door middel van 3- en 6-maands leningen. Conform wettelijke voorschriften hebben alle swaps een zogenoemde effectieve positie. Er zou sprake zijn van een niet-effectieve positie indien:

• een derivaat afgesloten wordt vóór het afsluiten van de lening;
• de waarde en looptijd van het derivaat niet overeenkomen met de hoogte van het bedrag en de looptijd van de lening.

Door derden belegde gelden
De beleggingen voor derden betreft met name het Personeelsfonds ten bedrage van 0,8 miljoen euro.

Waarborgsommen
De waarborgsommen per 31 december 2019 betreffen: