Toelichting op de balans

Doordat we samen met de accountant, die voor het eerst onze jaarrekening controleert, diepgaand op een aantal casussen zijn ingezoomd, komen we met de accountant tot de conclusie dat op een aantal onderwerpen aanpassingen in onze systematiek nodig zijn om meer recht te doen aan de interpretatie van de BBV.  Als gevolg hiervan hebben wij een aantal correcties aangebracht in de presentatie van de beginbalans in de jaarrekening. Deze correcties hebben met name gevolgen voor de presentatie van balansposten: in de jaarrekening ziet u als verwacht een stand per 31-12-2018 en een stand
per 31-12-2019. Hier is een gecorrigeerde stand per 1-1-2019 aan toegevoegd, met name bij de balansposten Financiële materiële vaste activa, Voorraden onderhanden werk (bouwgrondexploitaties), Reserves en Voorzieningen. Doordat correcties worden verwerkt in de beginbalans, is er geen effect op het rekeningresultaat 2019. In dit hoofdstuk worden de beginbalanscorrecties toegelicht. In de volgende hoofdstukken zal dan zoals gebruikelijk de balans 2019 verder worden toegelicht.

1. Materiële vaste activa

Het vervallen van een lening en de correctie op geactiveerde erfpachtgrond heeft geleid tot een verhoging van de materiële vaste activa met 9,673 miljoen euro en een verlaging van de financiële vaste activa met 8,772 miljoen euro. Hierdoor neemt het eigen vermogen (algemene reserve) toe met 0,901 miljoen euro.  

2. Financiële vaste activa

De Gemeente Utrecht heeft sinds 2008 een deelneming in de BV WOM Noordwest (€ 9.000 aandelen) en is kapitaalgerechtigde in de CV WOM Noordwest (€1.566.000). Artikel 36 BBV schrijft voor dat kapitaalverstrekkingen en leningen aan deelnemingen, gemeenschappelijke regelingen en overige verbonden partijen afzonderlijk op de balans worden opgenomen onder de financiële vaste activa. Om dit juist op de balans te krijgen is de beginbalans aangepast.

In het verleden is verzuimd om, conform de gewijzigde overeenkomst, de boekwaarde van een lening af te schrijven en deze vervolgens toe te voegen aan de boekwaarde van de erfpachtgronden. Aan de hand van het lening schema is de jaarlijkse aflossing op de boekwaarde van de lening in mindering gebracht. Dit wordt gecorrigeerd. Op basis van de resterende boekwaarde per 1 januari 2019 worden de financiële vaste activa verlaagd met 8,772 miljoen euro.

3. Voorraden

De tussentijdse winstneming op de grondexploitatie Leidsche Rijn is in de jaarrekening 2018 in afstemming met de toenmalige accountant berekend op basis van de POC methode tegen netto contante waarde in plaats van de door het BBV voorgeschreven eindwaarde. Op basis van de BBV richtlijnen is dit nu aangepast naar de eindwaarde. Dit leidt tot een stijging van de winstneming en hiermee de boekwaarde van het onderhanden werk van 7,8 miljoen euro.

Verder was het aandeel in de grondexploitatie van de GEM Vleuterweide als bijdrage in de grondexploitatie opgenomen. Door een eerdere wijziging in de BBV richtlijnen op dit onderwerp dient dit resultaat geheel als gerealiseerd te worden beschouwd en als winst te worden verantwoord. Tot en met 2018 bedraagt de ontvangen uitkering 25,5 miljoen euro. Hiertegenover staat, dat de tussentijdse winstneming tot en met 2018 op de grondexploitatie Leidsche Rijn met 21,0 miljoen euro moet worden verlaagd. Per saldo leidt dit tot een stijging van de boekwaarde van het onderhanden werk met 4,5 miljoen euro.

Daarnaast bestaan de correcties op de beginbalans uit de overheveling van de gerealiseerde lasten van omgevingsvisie Nieuwe Centrum, planontwikkeling Lombokplein-Beurskwartier, placemaking, de expeditiebrug Jaarbeurs en de ontwikkelovereenkomst Jaarbeurs. Conform de richtlijnen BBV zijn de gerealiseerde lasten overgeheveld vanuit het Onderhanden werk grondexploitatie Stationsgebied naar de programmaonderdelen RSU en grondexploitaties binnenstedelijk (7,2 miljoen euro). Tegenover  de aanpassing van het onderhanden werk op de beginbalans is ook de voorziening onderhanden werk aangepast met hetzelfde bedrag, waardoor het effect op de beginbalans per saldo neutraal is.

Algemene reserve
De Gemeente Utrecht heeft sinds 2008 een deelneming in de BV WOM Noordwest en is kapitaalgerechtigde in de CV WOM Noordwest. Artikel 36 BBV schrijft voor dat kapitaalverstrekkingen en leningen aan deelnemingen, gemeenschappelijke regelingen en overige verbonden partijen afzonderlijk op de balans worden opgenomen onder de financiële vaste activa. (Zie toelichting 1.) Het Eigen Vermogen (Algemene Reserve) neemt hierdoor ook met een bedrag van 1,575 miljoen euro toe. Om dit juist op de balans te krijgen is de beginbalans aangepast.

De budgetten en gemaakte kosten voor de omgevingsvisie Nieuwe Centrum, planontwikkeling Lombokplein-Beurskwartier, placemaking, de tranches investeringsopgave Lombokplein, doorvaarbare Leidse Rijn en de expeditiebrug Jaarbeurs zijn conform de richtlijnen BBV overgeheveld vanuit de grondexploitatie (en bijbehorende dekking vanuit de Voorziening Negatieve Grondexploitatie Stationsgebied) naar de algemene reserve.  Totaal gaat het om een bedrag van 4,975 miljoen euro.

De winstneming op de grondexploitatie Leidsche Rijn is gewaardeerd op basis van eindwaarde in plaats van contante waarde. De tussentijdse winstneming tot en met 2018 neemt daardoor toe met 7,8 miljoen euro. Deze is in de algemene reserve gestort. Het aandeel in de grondexploitatie van de GEM Vleuterweide is uit de grondexploitatie Leidsche Rijn gehaald. De uitkeringen die tot en met 2018 zijn ontvangen zijn als positief resultaat opgenomen en gestort in de algemene reserve. De tussentijdse winstneming tot en met 2018 op de grondexploitatie Leidsche Rijn daalt hierdoor met 21,020 miljoen euro. Dit bedrag is onttrokken aan de algemene reserve.

De voorziening Grondbank is gecorrigeerd ten gunste van de algemene reserve: de bevinding van de accountant is dat de voorziening niet voldoet aan de criteria volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV).

Het vervallen van een lening en de correctie op geactiveerde erfpachtgrond heeft geleid tot een verhoging van de materiële vaste activa met 9,673 miljoen euro en een verlaging van de financiële vaste activa met 8,772 miljoen euro. Hierdoor neemt het eigen vermogen (algemene reserve) toe met 0,901 miljoen euro.  

Voorstellen om de budgetten en gemaakte kosten te verrekenen met de bestemmingsreserves (investeringsimpuls RSU en grondexploitaties) doen wij in de resultaatbestemming 2019 (onderdeel techniek).

Bestemmingsreserve
Bij de Audit Bestemmingsreserves is geconcludeerd dat er 5 reserves omgezet moeten worden naar een voorziening. Twee reserves (Onderhoud Parkeervoorziening en Grasmat Zoudenbalch) kunnen nog niet omgezet worden omdat daar nog geen onderhoudsplannen onder liggen. Dit is een vereiste in het BBV om de voorziening te mogen vormen. Voor de overige drie voorzieningen is dit wel het geval en deze zijn omgezet naar een Voorziening.

5. Voorzieningen

De voorziening negatieve grondexploitatie Stationsgebied is op de beginbalans gecorrigeerd met 4,975 miljoen euro. Deze correctie houdt verband met de overheveling van de gemeentelijke bijdrages omgevingsvisie Nieuwe Centrum, planontwikkeling Lombokplein-Beurskwartier, placemaking, tranches investeringsopgave Lombokplein en ontwikkelovereenkomst Jaarbeurs conform de voorschriften BBV.

Tevens zijn de drie eerdergenoemde reserves omgezet naar een voorziening en voorziening grondbank is omgezet naar een reserve.