Belastingen
Belastingen zijn gedwongen bijdragen van de burger aan de gemeente. De opbrengsten komen in de algemene middelen van de gemeente, waardoor ze voor een uiteenlopend aantal doelen kunnen worden ingezet. Een uitzondering hierop vormen de rioolheffingen en de afvalstoffenheffing. Dit zijn algemene belastingen, maar de opbrengsten mogen alleen ingezet worden om de kosten te dekken die de gemeente voor het rioolstelsel en het inzamelen van afvalstoffen maakt.
Een gemeente mag alleen de belastingen heffen die in de wet zijn opgenomen. In veel gevallen heeft de wetgever de bevoegdheid nader ingekaderd door de belastingplicht en de grondslagen en heffingsmaatstaven in de wettekst op te nemen. Voor zover de wetgever dat niet heeft gedaan resteert er voor de gemeenten nog een (beperkte) vrijheid om dat zelf in te vullen. De gemeentelijke heffingen zijn vastgelegd in belastingverordeningen. De heffing en invordering van de heffingen en eventueel bezwaar en beroep vindt plaats door de Belastingsamenwerking gemeenten en hoogheemraadschap Utrecht (BghU).
Overzicht tarieven en opbrengsten 2019
opbrengst x € 1.000 | ||||
Opbrengst | ||||
Tarief 2019 | Nominale begroting | Actuele begroting | Realisatie | |
Onroerende-zaakbelastingen (*) | 102.027 | 99.927 | 108.266 | |
Eigenaren woningen | 0,0833% | |||
Eigenaren niet-woningen | 0,3168% | |||
Gebruikers niet-woningen | 0,2559% | |||
Rioolheffing (**) | 38.365 | 38.365 | 39.710 | |
Aansluitrecht | 214,49 | |||
Afvoerrecht | ||||
0 – 50.000 m3 | 1,63 | |||
50.001 – 100.000 m3 | 1,57 | |||
100.001 – 150.000 m3 | 1,46 | |||
> 150.000 m3 | 1,31 | |||
Afvalstoffenheffing (**) | 33.292 | 34.242 | 33.815 | |
Eenpersoonshuishouden | 216,00 | |||
Meerpersoonshuishouden | 266,00 | |||
Hondenbelasting (**) | 76,80 | 602 | 602 | 691 |
Precariobelasting | ||||
Terrassen, uitstallingen etc. | Diverse | 604 | 604 | 663 |
Vergunningen inname openbare grond | Diverse | 360 | 360 | 409 |
Toeristenbelasting | 6% | 3.494 | 3.240 | 3.877 |
Parkeerbelastingen (***) | Diverse | 32.484 | 32.489 | 32.947 |
Totaal | 211.228 | 209.829 | 220.378 |
(*) opbrengst onroerende-zaakbelastingen inclusief aandeel ondernemersfonds
(**) opbrengst na kwijtschelding
(***) het betreft de inkomsten exclusief off-street parkeren (garages)
Onroerende zaakbelastingen
Alle eigenaren van woningen en alle eigenaren en gebruikers van niet-woningen betalen onroerende-zaakbelasting. De grondslag van de belasting is de waarde van een woning of niet-woning. Deze waarde wordt elk jaar opnieuw vastgesteld. De aanslagen 2019 zijn naar de waardepeildatum 1 januari 2018 vastgesteld.
De opbrengst onroerende zaakbelasting 2019 voor woningen was 1,197 miljoen euro hoger dan de actuele begroting. Bij de Voorjaarsnota 2019 was het bedrag van de begroting met 2,100 miljoen euro verminderd, zodat per saldo 0,902 miljoen euro lager is dan initieel begroot. Dit komt voornamelijk door een tegenvallende areaalontwikkeling in 2019. Uit oude jaren werd voor woningen nog een bedrag van 0,406 miljoen euro ontvangen.
De opbrengst onroerende zaakbelastingen 2019 niet-woningen is voor het eigenarendeel 1,232 miljoen euro hoger dan begroot en voor het gebruikersdeel 2,509 miljoen hoger dan begroot. Dit komt door een hoger areaal dan begroot doordat meer niet-woningen in aanbouw zijn genomen en voltooid dan begroot. Ook was de leegstand lager dan begroot, waardoor aan meer huurders een gebruikersbeschikking kon worden opgelegd. Uit oude jaren werd uit niet-woningen voor het eigenarendeel 1,534 miljoen euro en voor het gebruikersdeel 1,460 miljoen euro ontvangen.
Afvalstoffenheffing
x € 1.000 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 24.839 | 27.464 |
Toegerekende kosten | 5.455 | 5.187 |
Kwijtschelding | 3.101 | 3.375 |
Overhead | 3.850 | 3.872 |
BTW | 3.299 | 4.025 |
Totale kosten | 40.544 | 44.099 |
Opbrengst afvalstromen | 3.200 | 3.379 |
Opbrengst heffing | 37.344 | 37.190 |
Onttrekking reserve | ||
Totale baten | 40.544 | 40.569 |
Kostendekkendheid | 100% | 92,0% |
De hogere afvalverwerkingslasten worden met name veroorzaakt door de kostenstijging voor de sortering en vermarkting van PMD (plastic, metalen en drankenkartons). Dit komt door een lagere afzet vanwege het wegvallen van de Chinese markt en de beperkte sorteercapaciteit in Nederland. Eenzelfde marktontwikkeling is gaande op de oud-papiermarkt. Ook hier heeft de Europese markt last van het feit dat er in China nagenoeg geen papier meer wordt afgenomen en dat de Europese markt wordt overspoeld. In totaal leidde dit tot een nadeel van 1,300 miljoen euro.
Bij de afvalscheidingsstations is mede door extra bezoek meer gescheiden ingezameld. Er is 2 miljoen kilo meer afval af-getransporteerd in 2019 ten opzichte van 2018. Er is met name meer Puin, Hout, Grof Huishoudelijk Afval, Klein Gevaarlijk Afval en Snoeiafval gescheiden ingezameld. Verder ondervonden we op de fractie schone grond hinder van de PFAS-problematiek en viel het tarief voor het scheiden van Matrassen (= verplichte stroom) minder gunstig uit dan verwacht. Dit leidde tot 0,4 miljoen euro hogere kosten.
De vertraging van de implementatie van het Nieuwe Inzamelen heeft tot gevolg gehad dat we meer capaciteit in menskracht en materieel nodig hadden dan eerder verwacht. Daar staat wel een voordeel in de lasten tegenover als gevolg van het later aanschaffen van ondergrondse containers. Per saldo zijn de lasten door voorgaande oorzaken 0,700 miljoen euro hoger.
Er is voor 0,3 miljoen euro meer kwijtgescholden op de aanslagen afvalstoffenheffing voornamelijk over voorgaande jaren.
De btw is hoger ten opzichte van begroot wegens investeringen in materieel en het vervangen van een groot aantal ondergrondse containers die ouder zijn dan tien jaar.
Rioolheffing
x € 1.000 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 29.699 | 26.675 |
Toegerekende kosten | 4.191 | 4.447 |
Kwijtschelding | 0 | 0 |
Overhead | 654 | 1.236 |
BTW | 3.821 | 2.777 |
Totale kosten | 38.365 | 35.135 |
Opbrengst heffing | 38.365 | 39.710 |
Totale baten | 38.365 | 39.710 |
Kostendekkendheid | 100% | 113% |
De hogere baten zijn met name te verklaren door hogere opbrengsten uit de rioolheffing als gevolg van afrekeningen grootverbruikers van voorgaande jaren en een hoger volume (in m3 grootverbruik en aantal aansluitingen) dan rekening mee gehouden is in de tariefopstelling 2019.
In verband met de de poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) problematiek is een belangrijk deel van het baggerwerk niet uitgevoerd. Dit heeft lagere lasten tot gevolg gehad.
Hondenbelasting
De houder van een hond betaalt hondenbelasting. Het houden van blindengeleidehonden en andere honden met een specifieke functie is vrijgesteld van de belasting. De belasting geldt per hond.
Voor het belastingjaar 2019 werd, na kwijtschelding en oninbaar 0,698 miljoen euro aan hondenbelasting ontvangen. Dat is 0,096 miljoen hoger dan begroot. Dit is het gevolg van de extra honden die aan het belastingbestand konden worden toegevoegd na de stadsbrede controle eind 2017 en de controles daarna. Afwikkeling van belastingvorderingen uit oude jaren leverde een negatief resultaat uit oude jaren op van 0,006 miljoen euro.
Toeristenbelasting
Personen van buiten de stad die in Utrecht overnachten in een hotel, B&B of een andere betaalde gelegenheid betalen toeristenbelasting. De belasting is een vast percentage van de overnachtingsprijs en wordt door de logies biedende ondernemer ingehouden en aan de gemeente afgedragen.
Voor het belastingjaar 2019 werd 3,494 miljoen euro aan toeristenbelasting ontvangen. Dat is 0,254 miljoen euro hoger dan begroot. Uit oude jaren werd nog een bedrag van ongeveer 0,384 miljoen euro ontvangen.
Precariobelasting
Precariobelasting wordt geheven voor het hebben van voorwerpen op, onder of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond. Het gaat bijvoorbeeld om uithangborden en terrassen.
De opbrengst precariobelasting 2019 is 0,673 miljoen euro. Dat is 0,069 miljoen euro hoger dan begroot. Dit komt door een groter areaal dan begroot. Afwikkeling van belastingvorderingen uit oude jaren leverde een negatief resultaat uit oude jaren op van 0,010 miljoen euro.
Parkeerbelastingen
Parkeerbelastingen vormen een regulerende belasting. De belasting verbindt een prijs aan het parkeren in de stad op plaatsen waar de parkeerdruk hoog is. Op die manier wordt het parkeergedrag beïnvloed.
Bewoners en bedrijven binnen het betaald parkeergebied kunnen in aanmerking komen voor een vergunning. Bezoekers van bewoners in het betaald parkeergebied kunnen tegen een gereduceerd tarief parkeren, als er bewonerskorting voor bezoek is gekocht. Voor deze korting geldt een maximum van 70 uur per kwartaal. Ook zijn er aparte vergunningen voor personen die om maatschappelijke redenen vaak parkeren in de stad, zoals mantelzorgers en kraamhulpen.
Bedrijveninvesteringszone
Utrecht kent één bedrijveninvesteringszone op de Woonboulevard. De opbrengsten worden als subsidie aan de betrokken ondernemers teruggeven. In 2019 is, conform de begroting een opbrengst gerealiseerd van 0,149 miljoen euro.
Kwijtschelding
Belastingplichtigen kunnen kwijtschelding krijgen voor hun belastingaanslagen. Kleine ondernemers kunnen ook kwijtschelding krijgen, maar alleen voor de belastingaanslagen die zij als privépersoon ontvangen. Bedrijven komen niet voor kwijtschelding in aanmerking. Kwijtschelding is mogelijk voor de onroerende-zaakbelasting, de rioolheffing voor het eigenarengedeelte, de afvalstoffenheffing en de hondenbelasting voor ten hoogste twee honden.
De normen voor kwijtschelding worden landelijk vastgesteld. Gemeenten mogen zelf kiezen of ze de bijstandsnorm op 90% of 100% stellen. De gemeente Utrecht kiest voor 100%, waarmee de meest ruime kwijtscheldingsnorm wordt gehanteerd.
Het kwijtscheldingsbeleid is door uw raad op 13 december 2012 vastgesteld.
Als van tevoren duidelijk is dat kwijtschelding wordt verleend, wordt er overgegaan tot automatische kwijtschelding. De belastingplichtige hoeft dan geen aanvraag voor kwijtschelding te doen.
x € 1.000 | ||
Begroot | Realisatie | |
OZB | 0 | 6 |
Rioolheffing | 0 | |
Afvalstoffenheffing eenpersoon | 1.544 | 1.654 |
Afvalstoffenheffing meerpersonen | 1.556 | 1.721 |
Hondenbelasting | 74 | 76 |
Totaal | 3.175 | 3.457 |
Voor een- en meerpersoonshuishoudens werd in totaal voor 0,275 miljoen euro meer kwijtschelding verleend dan begroot. Dit komt door een groter aantal belastingplichtigen dan begroot dat voor kwijtschelding in aanmerking kwam.
Oninbaar
Van oninbaarheid is sprake als een belastingschuldige wel moet betalen, maar invordering op de gebruikelijke wijze in de praktijk niet (meer) mogelijk is. Dat doet zich bijvoorbeeld voor als de belastingschuldige failliet is gegaan of de belastingschuldige vertrokken is zonder dat de nieuwe verblijfplaats bij de invorderingsambtenaar bekend is. In onderstaand schema zijn de gerealiseerde bedragen aan oninbare belastingen weergegeven per belastingjaar. Ook is de prognose opgenomen van de verwachte nog inbaar te verklaren bedragen per belastingjaar. De prognose is gebaseerd op de beste inschattingen naar de stand van zaken op dit moment. Afhankelijk van hoe het invorderingsproces verder zal verlopen, zal blijken welk deel van de nog te ontvangen belastingschuld daadwerkelijk oninbaar wordt verklaard. Dat komt tot uitdrukking in de cijfers realisatie in de volgende belastingjaren.
x € 1 | ||||
Heffingsjaar | Begroot | Realisatie | Prognose | |
OZB eigendom woningen | 2019 | 54.000 | 6.843 | 28.415 |
2018 | 10.325 | 15.566 | ||
2017 | 11.202 | 9.288 | ||
Ouder | 15.189 | 14.878 | ||
Totaal | 54.000 | 43.560 | 68.147 | |
OZB eigendom niet-woningen | 2019 | 254.000 | 5.934 | 146.690 |
2018 | 6.713 | 136.157 | ||
2017 | 16.486 | 77.207 | ||
Ouder | 11.469 | 7.176 | ||
Totaal | 254.000 | 40.602 | 367.230 | |
OZB gebruik niet-woningen | 2019 | 232.000 | 96.392 | 98.093 |
2018 | 19.867 | 123.563 | ||
2017 | 16.605 | 111.269 | ||
Ouder | 21.107 | 23.967 | ||
Totaal | 232.000 | 153.971 | 356.892 | |
Rioolheffing aansluitrecht | 2019 | 100.000 | 38.623 | 72.863 |
2018 | 50.423 | 30.919 | ||
2017 | 35.745 | 15.266 | ||
Ouder | 45.919 | 21.420 | ||
Totaal | 100.000 | 170.711 | 140.467 | |
Rioolheffing grootverbruik | 2019 | 0 | 6.544 | 19.352 |
2018 | 11.518 | 7.590 | ||
2017 | 13.850 | 4.981 | ||
Ouder | 17.867 | 9.761 | ||
Totaal | 0 | 49.779 | 41.685 | |
Afvalstoffenheffing | 2019 | 120.000 | 1.353 | 12.550 |
2018 | 2.256 | 20.141 | ||
2017 | 1.006 | 14.337 | ||
Ouder | 2.404 | 6.554 | ||
Totaal | 120.000 | 7.018 | 53.582 | |
Hondenbelasting | 2019 | 4.000 | 1.130 | 3.758 |
2018 | 1.058 | 3.189 | ||
2017 | 1.074 | 1.398 | ||
Overig | -145 | 2.119 | ||
Totaal | 4.000 | 3.116 | 10.463 | |
Toeristenbelasting | 2019 | 0 | 0 | 8.990 |
2018 | 399 | 3.843 | ||
2017 | 1.373 | 2.643 | ||
Overig | -2 | 3.930 | ||
Totaal | 0 | 19.406 | ||
Precariobelasting | 2019 | 15.000 | 211 | 443 |
2018 | 1.763 | 37 | ||
2017 | 5.604 | 21 | ||
Overig | 670 | 21 | ||
Totaal | 15.000 | 8.247 | 522 | |
Parkeerbelastingen | 2019 | 25.000 | 14.192 | |
2018 | 46.035 | |||
2017 | 28.499 | |||
Overig | 26.079 | |||
Totaal | 25.000 | 114.805 | ||
Resultaat | 1.027.000 | 593.579 | 1.058.395 |
Belastingdruk
Bij de belastingdruk is uitgegaan van een woningwaarde van 0,278 miljoen euro, wat ongeveer overeenstemt met de gemiddelde woningwaarde in Utrecht in het belastingtijdvak 2019.
x € 1.000 | ||||
Eigenaar | Gebruiker | |||
1 persoon | > 1 persoon | 1 persoon | > 1 persoon | |
OZB | 245 | 245 | ||
Rioolheffing | 214 | 214 | ||
Afvalstoffenheffing | 216 | 266 | 216 | 266 |
Totaal | 675 | 725 | 216 | 266 |