Het aanvragen van een paspoort of een rijbewijs of een vergunning om een dakkapel te bouwen en het sluiten van een huwelijk zijn voorbeelden van dienstverlening die aan individuele burgers wordt verleend. Met retributies kan de gemeente (een deel van) de kosten die gemaakt worden met de dienstverlening verhalen op de burger die om de dienstverlening vraagt.
Retributies zijn leges, gelden of rechten. De legesverordening is de meest algemene verordening. Hieronder vallen onder meer de aanvragen voor paspoorten en rijbewijzen en het sluiten van een huwelijk. De leges voor de aanvraag van een omgevingsvergunning is ondergebracht in een aparte verordening. Met de brug- schut- en havengelden en de marktgelden vraagt de gemeente een vergoeding voor de kosten van het bedienen van de bruggen en schutten, het gebruik van de havens en het mogelijk maken van de markten in de stad. We heffen begraafplaatsenrechten om een deel van de kosten te dekken die we maken voor het beheer en onderhoud van de gemeentelijke begraafplaatsen.
De gemeentewet vereist dat de begrote opbrengsten van de retributies de begrote kosten niet overstijgen. Deze opbrengstlimiet geldt per verordening als geheel. Dat houdt in dat binnen een verordening sommige tarieven meer dan honderd procent kostendekkend mogen zijn, terwijl andere minder dan honderd procent kostendekkend zijn.
Kostendekkendheid
In het schema hierna is zijn de kosten en opbrengsten weergegeven. Ook is de kostendekkendheid weergegeven. Voor de toepassing van artikel 229 Gemeentewet is alleen de kostendekkendheid op begrotingsbasis van belang.
x € 1.000 | ||||||
Begroting actueel | Realisatie | |||||
Baten | Lasten | % | Baten | Lasten | % | |
Algemeen (geen programma) | 1 | 1 | 100 | 1 | 1 | 100 |
Bewoners en bestuur | ||||||
| 442 | 1.067 | 41 | 480 | 1.204 | 40 |
| 714 | 684 | 104 | 768 | 745 | 103 |
| 3.124 | 2.690 | 116 | 1.975 | 2.196 | 900 |
| 1.208 | 1.458 | 83 | 1.418 | 1.428 | 99 |
Bereikbaarheid | ||||||
| 176 | 393 | 45 | 154 | 470 | 33 |
Beheer openbare ruimte | ||||||
| 1.200 | 1.205 | 100 | 1.150 | 1.241 | 93 |
| 413 | 895 | 46 | 445 | 919 | 48 |
Openbare orde veiligheid | ||||||
| 15 | 21 | 72 | 6 | 12 | 52 |
| 574 | 858 | 67 | 506 | 799 | 63 |
| 25 | 25 | 100 | 19 | 17 | 113 |
| 11 | 13 | 86 | 11 | 8 | 141 |
Wonen en monumenten | ||||||
| 282 | 384 | 73 | 149 | 383 | 39 |
| 533 | 567 | 94 | 384 | 495 | 78 |
| 200 | 193 | 95 | 122 | 105 | 86 |
Totaal legesverordening | 8.918 | 10.454 | 85 | 7.588 | 10.023 | 76 |
Wonen en monumenten | ||||||
| 13.001 | 13.219 | 98 | 11.220 | 12.964 | 87 |
Beheer openbare ruimte | ||||||
| 1.036 | 1.095 | 95 | 1.079 | 1.151 | 94 |
| 788 | 1.431 | 55 | 692 | 1.321 | 52 |
| 674 | 768 | 88 | 572 | 758 | 76 |
Totaal leges | 24.417 | 26.967 | 90 | 21.151 | 26.217 | 81 |
Leges Bewoners en bestuur
Toelichting kostendekkendheid
Publiekszaken kent relatief veel dienstverlening waarvan het in rekening te brengen tarief aan een wettelijk maximum is gebonden, zoals de paspoorten en de rijbewijzen. Publiekszaken werkt hard aan het aanbieden van de dienstverlening tegen lagere kosten. Veel producten vereisen echter een minimaal aantal handelingen die bovendien worden voorgeschreven door wet- en regelgeving. Dat beperkt de mogelijkheid om op deze producten grote kostenreducties te bewerkstelligen.
Leges Huwelijk en partnerschap
x € 1.000 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 726,1 | 819,4 |
Overhead | 340,6 | 385,0 |
BTW | 0 | 0 |
Totale kosten | 1.066,7 | 1.204,4 |
Opbrengst heffingen | 442,4 | 481,1 |
Kostendekkenheid | 41,0% | 39,9% |
De hoogte van deze leges is niet gebonden aan een wettelijk maximum. Dat houdt in dat de tarieven in beginsel vrij kunnen worden vastgesteld. We hebben in Utrecht verschillende tarieven voor huwelijken en partnerschappen onder meer afhankelijk van tijdstip en plaats. Uitgangspunt is dat de totale kosten worden gedekt uit de totale legesopbrengsten. De kostendekkendheid wordt bepaald door de directe kosten en toegerekende kosten. Deze kosten zijn onder meer afhankelijk van de directe personeelskosten (aantal en salarisschalen van de medewerkers die zich bezighouden van het aanbieden van deze dienstverlening), de tijd die aan de huwelijkskandidaten besteed wordt in aanloop naar het huwelijksmoment en de locatie waar het huwelijk voltrokken wordt. Daarnaast zijn er ook andere kosten zoals huisvestingskosten, informatiseringskosten, materialen en overhead die mogen worden toegerekend. In Utrecht zijn relatief veel huwelijken zogenoemde baliehuwelijken (53%). Daarvoor wordt in onze gemeente één, relatief laag tarief geheven.
Leges Uittreksels / afschriften
x € 1.000
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 498,9 | 535,5 |
Overhead | 185,0 | 209,1 |
BTW | 0 | 0 |
Totale kosten | 683,9 | 744,6 |
Opbrengst heffingen | 714,2 | 767,5 |
Kostendekkenheid | 104,4% | 103,1% |
We hebben verschillende tarieven voor deze dienstverlening. Een deel van deze tarieven kunnen we zelf vaststellen (uittreksel BRP) en sommige worden door het Rijk voorgeschreven (Verklaring omtrent het Gedrag). De leges zijn opgebouwd uit de kosten die de gemeente moet maken voor deze dienstverlening. Uitgangspunt is dat de totale kosten worden gedekt uit de totale legesopbrengsten.
Leges Reisdocumenten
x € 1.000
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 2.390,7 | 1.857,8 |
Overhead | 299,0 | 337,9 |
BTW | 0 | 0 |
Totale kosten | 2.689,7 | 2.195,7 |
Opbrengst heffingen | 3.124,3 | 1.975,4 |
Kostendekkenheid | 116,0% | 90,0% |
Utrecht hanteert de maximaal toegestane tarieven.
De afname in aantallen aanvragen van reisdocumenten door het effect van de wijziging geldigheidsduur van vijf naar tien jaar heeft voor het eerst in 2019 enorme consequenties. Dit leidt in de komende vijf jaar tot een forse vermindering van het aantal nieuwe aanvragen.
Omdat we niet precies wisten hoe de zogenoemde reisdocumentendip de komende jaren (2019-2024) zich werkelijk gaat ontwikkelen, hebben we net als andere gemeenten op basis van een rekenmodel van het Ministerie van BZK een prognose/ trend van deze dip berekend (deze ramingen waren gebaseerd op landelijke gemiddelden).
Op basis van de werkelijke cijfers 2019 zullen we ook onze verwachte meerjarenprognose en onze meerjarenbegroting aanpassen.
Leges Rijbewijzen
x € 1.000 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 1.109,0 | 1.034,1 |
Overhead | 348,9 | 394,3 |
BTW | 0 | 0 |
Totale kosten | 1.457,9 | 1.428,4 |
Opbrengst heffingen | 1.207,9 | 1.418,1 |
Kostendekkenheid | 83,0% | 99,3% |
Voor deze tarieven geldt een door het Rijk vastgesteld maximumtarief.
Zolang er nog geen maximale kostendekkendheid is, hanteert Utrecht de maximaal toegestane tarieven.
Leges Bereikbaarheid
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 262.554 | 351.243 |
Overhead | 100.338 | 71.817 |
BTW | 30.090 | 46.553 |
Totale kosten | 392.982 | 469.613 |
Opbrengst heffingen | 176.079 | 153.704 |
Kostendekkendheid | 44,8% | 32,7% |
Het betreft de leges voor gehandicaptenparkeerkaarten, taxivergunningen en ontheffingen milieuzone.
De daling van de kostendekkendheid in 2019 wordt veroorzaakt door een stijging van de lasten voor het aanbrengen van markeringen en borden ten behoeve van de gehandicaptenparkeerkaart en het achterblijven van de leges voor de taxivergunningen (minder aanvragen dan begroot).
Leges Beheer openbare ruimte
Leges vergunning openbare ruimte
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 901.811 | 893.106 |
Overhead | 281.054 | 291.197 |
BTW | 22.230 | 56.868 |
Totale kosten | 1.205.096 | 1.241.171 |
Opbrengst heffingen | 1.200.260 | 1.150.340 |
Kostendekkendheid | 99,6% | 92,7% |
Het gaat hier om vergunningen voor onder meer het leggen van kabels en leidingen, aanleg riolering, standplaatsen, verkeersontheffingen en inname openbare grond. Voor deze producten is de totale kostendekkendheid jaarlijks circa 100%. Afhankelijk van het aantal vergunningaanvragen fluctueert de kostendekkendheid. In 2019 zijn onder andere de legesopbrengsten voor het leggen van kabels en leidingen achtergebleven. Dit hangt samen met de stagnatie in de bouw (onder andere PAS), waardoor het aantal vergunningaanvragen lager is uitgevallen.
Leges evenementen
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 544.685 | 567.897 |
Overhead | 336.762 | 336.886 |
BTW | 13.916 | 13.844 |
Totale kosten | 895.363 | 918.627 |
Opbrengst heffingen | 413.047 | 445.786 |
Kostendekkendheid | 46,1% | 48,5% |
De kostendekkendheid over 2019 is iets hoger uitgevallen doordat er meer evenementenvergunningen zijn verleend.
Leges Openbare orde en veiligheid
Leges vergunning voetbalwedstrijden
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 15.582 | 6.233 |
Overhead | 5.576 | 5.576 |
BTW | 0 | 0 |
Totale kosten | 21.159 | 11.809 |
Opbrengst heffingen | 15.260 | 6.112 |
Kostendekkendheid | 72,1% | 51.8% |
Leges horeca
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 531.311 | 480.981 |
Overhead | 314.096 | 305.845 |
BTW | 12.723 | 12.228 |
Totale kosten | 858.131 | 799.053 |
Opbrengst heffingen | 573.897 | 506.462 |
Kostendekkendheid | 66,9% | 63,4% |
In 2019 zijn minder vergunningaanvragen ingediend dan begroot, waardoor de kostendekkend over 2019 lager uitvalt.
Leges kansspelen
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 16.235 | 10.403 |
Overhead | 8.856 | 5.780 |
BTW | 313 | 373 |
Totale kosten | 25.404 | 16.556 |
Opbrengst heffingen | 25.314 | 18.690 |
Kostendekkendheid | 99,6% | 112,9% |
De kostendekkendheid van dit product bedraagt jaarlijks circa 100%. Afhankelijk van het aantal vergunningaanvragen fluctueert de kostendekkendheid.
Leges prostitutie
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 8.193 | 4.851 |
Overhead | 4.495 | 2.836 |
BTW | 159 | 100 |
Totale kosten | 12.847 | 7.787 |
Opbrengst heffingen | 11.008 | 10.946 |
Kostendekkendheid | 85,7% | 140,6% |
De omvang van de werkzaamheden voor de vergunningverlening hangen samen met de complexiteit van de aanvragen. In 2019 waren er voor de aanvragen minder uren nodig dan verwacht.
Opbrengst heffing gebaseerd op acht verleende vergunningen in 2019.
Leges Wonen en monumenten
Leges omgevingsvergunning
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 9.066.566 | 8.837.919 |
Overhead | 3.811.746 | 3.882.990 |
BTW | 341.073 | 242.480 |
Totale kosten | 13.219.385 | 12.963.389 |
Opbrengst heffingen | 13.000.770 | 11.220.330 |
Kostendekkendheid | 98,3% | 86,6% |
De leges opbrengsten zijn 1,8 miljoen lager dan begroot (14%). Het aantal grote en middelgrote vergunningaanvragen bleef in 2019 achter ten opzichte van de begroting Het achterblijven van de vergunningaanvragen werd o.a. veroorzaakt door stijgende bouwkosten alsmede krapte van arbeidskrachten en materiaal in de bouwsector, bouwprojecten komen daardoor minder snel van de grond. In het 2e halfjaar van 2019 heeft de stikstofproblematiek (Programma Aanpak Stikstof) bijgedragen aan een verder daling van het aantal vergunningaanvragen.
De lasten blijven ook achter, maar dalen minder hard dan de opbrengsten, deels omdat het vaste lasten zijn die niet (of nauwelijks) meebewegen met meer of minder vergunningaanvragen. Daarnaast zien we dat diverse bouwaanvragen meer tijd kosten door meer vooroverleggen met aanvragers en de toetsing ingewikkelder wordt door het bouwen op complexe locaties.
Leges bestemmingsplannen
x € 1
Actueel | Realisatie | |
Kosten Bestemmingsplannen | 466.940 | 395.500 |
Overhead | 87.937 | 87.937 |
BTW | 12.136 | 12.136 |
Totale kosten | 567.013 | 495.573 |
Opbrengst heffing | 532.830 | 384.000 |
Kostendekkendheid | 94% | 77,5% |
Voor de ontwikkelbestemmingsplannen is 0,394 miljoen euro aan leges in 2019 toegerekend. Dit is minder dan we hebben begroot, door de stikstofcrisis. De procedures van bestemmingsplannen zijn vertraagd.
Leges Archeologie
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 155.482 | 107.320 |
Overhead | 36.035 | 0 |
BTW | 11.491 | 14.789 |
Totale kosten | 200.008 | 122.109 |
Opbrengst heffingen | 193.000 | 105.069 |
Kostendekkendheid | 95,1 | 86,0 |
De kosten en opbrengsten waren lager dan begroot als gevolg van minder afgegeven vergunningen. Een deel van de werkzaamheden is extern uitgevoerd, voor deze kosten wordt ook btw berekend, maar deze leiden niet tot in de kostenopbouw mee te rekenen overheadkosten.
Leges woonruimtezaken
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 243.846 | 233.792 |
Overhead | 135.636 | 144.076 |
BTW | 4.793 | 5.102 |
Totale kosten | 384.276 | 382.970 |
Opbrengst heffingen | 281.812 | 149.431 |
Kostendekkendheid | 73,3% | 39,0% |
De inkomsten blijven achter door een lager aantal vergunningaanvragen voor splitsingen en het achterblijven van het gemiddelde aantal rechten per splitsing.
De kosten dalen niet in dezelfde mate als de opbrengsten omdat de behandeling van een aanvraag intensiever is geworden. De regelgeving ter zake is complex en heeft onder meer tot gevolg dat er meer vooroverleggen en (archief)onderzoeken nodig zijn.
Leges Begraafplaatsen
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 951 | 1.007 |
Overhead | 144 | 144 |
Totale kosten | 1.095 | 1.151 |
Opbrengst heffingen | 1.036 | 1.079 |
Kostendekkendheid | 94,6% | 93,7% |
Niet alle kosten die voor het beheer en onderhoud van de begraafplaatsen worden gemaakt mogen op grond van wet- en regelgeving aan de tarieven begraafplaatsen worden toegerekend. Het totaal van de inkomsten van de begraafrechten dekt 93,7% van de toerekenbare kosten. In 2017 zijn drie nieuwe tarieven toegevoegd. Er kan gekozen worden voor het afkopen voor onbepaalde tijd van de kosten van grafonderhoud voor een (kinder)graf. Daarnaast wordt de mogelijkheid geboden bij leven een locatie voor een graf te reserveren. In 2019 is zestien keer gekozen voor de afkoop van een grafrecht voor onbepaalde tijd. De inkomsten hiervan zijn in een voorziening grafrechten onbepaalde tijd gestort ter dekking van toekomstige onderhoudslasten.
Leges Brug-, schut- en havengelden
x € 1.000 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 1.085 | 995 |
Overhead | 346 | 326 |
Totale kosten | 1.431 | 1.321 |
Opbrengst heffingen | 788 | 692 |
Kostendekkendheid | 55,1% | 52,4% |
Lagere lasten ten opzichte van begroot vanwege het nog niet vervangen van het automatiseringssysteem Placo. De opbrengsten zijn lager ten opzichte van begroot wegens meer emissievrije boten welke in een lager tarief vallen.
Leges Markten
x € 1.000 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 559 | 489 |
Overhead | 109 | 168 |
Toegerekende kosten | 100 | 101 |
Totale kosten | 768 | 758 |
Opbrengst heffingen | 674 | 572 |
Kostendekkendheid | 87,8% | 75,5% |
De bijdrage vanuit POS van 0,05 miljoen euro voor inkomstenderving is credit verantwoord onder de kosten op het taakveld. Hierdoor vallen deze lager uit. De opbrengsten zijn lager doordat het Vredenburgplein pas halverwege het jaar opgeleverd is. Er zijn vele herindelingen geweest van de standplaatsen wegens het aanleggen van het mozaïek (kunstwerk) waardoor een groot deel van het Vredenburgplein niet beschikbaar was voor de marktkooplieden.