Utrecht is een vitaal sociale stad, met betrokken inwoners die verantwoordelijkheid nemen voor hun omgeving. Ook kwetsbare inwoners doen mee naar vermogen en krijgen indien nodig daarbij ondersteuning

Effectdoelstelling
E1.1.1 Utrechters organiseren zelfstandig activiteiten en voelen zich meer verantwoordelijk voor hun omgeving en hebben competenties ontwikkeld om de civil society te ondersteunen en vorm te geven

Sociaal makelaarschap
Stichting DOCK Utrecht heeft het sociaal makelaarschap uitgevoerd en het sociaal beheer op de 24 buurtcentra in Utrecht vormgegeven. Als nieuwe sociaal makelorganisatie heeft DOCK Utrecht zich aan de bewoners gepresenteerd via de DOCK campagne. Het eerste half jaar van 2019 zijn de activiteiten gecontinueerd en samen met bewoners en samenwerkingspartners zijn wijkanalyses en werkplannen opgesteld. Tegelijkertijd blijkt dat de omvorming van vijf organisaties naar één ingewikkeld te zijn. DOCK heeft eind 2019 een uitvoerige analyse en plan van aanpak opgesteld om dit proces in goede banen te leiden.

Op speeltuinen waar nog geen gebruik is gemaakt van het recht op verzelfstandiging hebben de sociaal makelaars zorg gedragen voor een veilig, toegankelijk en pedagogisch (Vreedzaam) speelklimaat en buurtinitiatieven ondersteund die wilden verzelfstandigen.
In het kader van Utrecht Zijn We Samen is de inzet van DOCK sterk bepaald geweest door ingrijpende incidenten zoals demonstraties, het schietincident en incidenten in buurthuizen over de wet op gezichtsbedekkende kleding. De sociaal makelaars voerden doorlopend preventieve gesprekken met ouders, wijkbewoners en vrijwilligers, en organiseerden verschillende activiteiten met en voor bewoners om de verbinding tussen buurtbewoners te stimuleren. Binnen Samen voor Overvecht heeft DOCK extra inzet geleverd op het gebied van sociaal renoveren, taal, ontmoeting en (speel) activiteiten voor jeugd.

Vrijwillige inzet
Met ingang van 1 januari 2019 hebben vijf scholen in samenwerking met de Vrijwilligerscentrale een (door)start gemaakt met de maatschappelijke stage. Hierdoor hebben circa 1.400 leerlingen kennis gemaakt met Utrechtse- verenigingen en organisaties en een zinvolle bijdrage aan de samenleving geleverd door zich vrijwillig in te zetten voor de medemens. In de loop van het jaar hebben wij meer scholen uitgenodigd om (weer) te starten met de maatschappelijke stage. Dit gebeurde door o.a. bijeenkomsten/activiteiten, waarop andere scholen geïnformeerd en geïnspireerd worden.
Samen met 13 enthousiaste Utrechtse partijen hebben wij een aanvraag voor Maatschappelijke Diensttijd (MDT) ingediend. MDT geeft jongeren de kans om hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen, het eigen netwerk uit te breiden, hun toekomstperspectief te vergroten en tegelijk iets te doen voor een ander of de samenleving. onze aanvraag is eind september gehonoreerd en we hebben een bedrag van bijna 0,600 miljoen euro ontvangen om een proeftuin in Utrecht te realiseren. Samen met onze partners hebben wij voorbereidingen getroffen om in 2020 te starten met MDT trajecten.

Initiatieven
De beleidsregel ‘Buurtnetwerken en Wijkinformatiepunten door bewoners heeft geleid tot subsidiëring van zes buurtnetwerken en vijf Wijkinformatiepunten in verschillende wijken. Deze netwerken en informatiepunten worden door bewoners gerund. Raadsbrief beleidsregel 'Buurtnetwerken en Wijkinformatiepunten door bewoners'

Mantelzorgondersteuning
De aanbesteding voor kortdurend verblijf in een instelling ter ontlasting van mantelzorgers is afgerond met als resultaat dat er vijf zorgaanbieders zijn gecontracteerd. Er zijn daarnaast extra mogelijkheden voor respijtzorg overdag gecreëerd voor mantelzorgers van mensen met dementie, zoals de invoering van een strippenkaart voor extra dagdelen dagbegeleiding bij alle aanbieders van dagbegeleiding. Er is daarnaast meer inzet van vrijwilligers binnen Steunpunt Mantelzorg mogelijk gemaakt voor hulp bij dementie, mede om mantelzorgers te ontlasten.

Vrijwillige inzet informele zorg
De verbinding tussen formele en informele zorg is verder versterkt door invoering van ambassadeurs informele zorg in alle tien de wijken (in 2018 zes wijken). In het kader van de ontwikkeling van de vrijwilligersacademie informele zorg zijn in 2019 op stedelijk niveau introductiecursussen voor nieuwe vrijwilligers van start gestaan. Tevens zijn er verdiepingscursussen gestart op verschillende inhoudelijke thema’s (bijvoorbeeld ‘stellen van grenzen’).

Speeltuinen
De verantwoording over de beheerde speeltuinen is opgenomen onder het programma Jeugd.

Buurtcentra
De verbouwing van buurtcentrum de Boog, waaronder een nieuwe entree, is afgerond en buurtcentrum de Speler is na een intensieve verbouwing begin van het jaar in gebruik genomen. Dit heeft ertoe geleid dat er diverse nieuwe inwoners gebruik van maken en de bezetting is daardoor toegenomen. Dit is ook terug te zien in de cijfers: de bezettingsgraad van de activiteitenruimten in de buurtcentra is de afgelopen jaren gestegen van gemiddeld 25 uur per week in 2012 naar 41,5 uur gemiddeld in 2019.

Naar aanleiding van de nieuwe werkwijze van de Voedselbanken, met een centraal, stedelijk magazijn/opslag en uitgiftepunten in de buurten, is in het najaar het 1e uitgiftepunt in buurtcentrum De Nieuwe Jutter (zelfbeheer) gerealiseerd.

Anti-discriminatie agenda en regenboog agenda
Er zijn diverse acties uit de Regenboogagenda (looptijd 2019-2022) Utrechtse Regenboogagenda 2019-2022 opgestart. Raadsbrief Regenboogagenda 2019-2022 en Regenboogagenda 2019-2022. Er is onder andere een vervolg gegeven aan het pilotproject met betrekking tot hulpverlening aan biculturele LHBTI’ers, bestaande en nieuwe projecten binnen onderwijs, sport en cultuur zijn voortgezet of opgestart, de gemeente voer mee met de jaarlijkse Canal Pride, en op Coming Outdag (11  ) is op diverse gemeentelijke locaties de regenboogvlag gehesen. Raadsbrief voortgang Regenboogagenda

Sociale prestatie en Dagondersteuning
Sociale prestatie en Dagondersteuning bieden kwetsbare Utrechters ondersteuning bij zinvol en actief meedoen in de samenleving. Er deden in 2019 circa 8.500 mensen regelmatig mee aan deze laagdrempelige activiteiten.

In 2019 zijn als proef ook de ervaringen van de deelnemers gemeten met de Ervaringwijzer. 5e jaars geneeskunde studenten hebben in de zomer een aantal activiteiten bezocht en hebben met ruim 200 deelnemers de Ervaringwijzer ingevuld. Daaruit bleek dat nog niet alle vragen goed waren afgestemd op de doelgroep. Wel zien wij dat ruim 90% aangeeft dat zij plezier hebben tijdens de activiteit, bijna 80% geeft aan nu beter in zijn vel te zitten en ruim 80 % geeft aan nu meer contact met anderen te hebben.

Effectdoelstelling
E1.1.2  Utrechters ervaren zo min mogelijk drempels, fysiek of sociaal, om deel te nemen aan het dagelijkse leven

Eenzaamheid
We hebben de Utrechtse aanpak eenzaamheid gelanceerd in samenwerking met een zeer divers netwerk van ongeveer 200 partijen. Raadsbrief Utrechtse aanpak eenzaamheid en routekaart naar verbinding. We vormen per gezamenlijk bepaald thema één of meerdere actiecoalities. Het versterken van de gemeenschap staat hierbij centraal. Tevens is er gewerkt aan het verduurzamen van het netwerk door te streven naar gedeeld eigenaarschap.

(Digi)taalvaardigheden
Door extra activiteiten in Overvecht, Kanaleneiland, Leidsche Rijn en Vleuten/De Meern zijn meer mensen bereikt dan het jaar daarvoor. De laagdrempelige activiteiten, zoals inlopen, taalcafé’s en themabijeenkomsten, zijn goed bezocht. De groepen van het formeel Onderwijs (NLeducatie en Volksuniversiteit) hebben ongeveer 1.350 deelnemers bereikt in 2019.

Utrecht zijn we Samen
In 2019 zijn lopende activiteiten in onze radicaliseringsaanpak gecontinueerd en enkele nieuwe activiteiten ontwikkeld. Over de uitvoering hiervan bent u geïnformeerd in Raadsbrief juli 2019 en Raadsbrief UzwS januari 2020. Meer informatie is opgenomen onder het programma Veiligheid en onder diverse onderdelen in de Programmabegroting (zoals jongerenwerk, Dock etc.)

Toegankelijkheid
De nieuwe agenda 'Utrecht voor iedereen toegankelijk' is aan de raad gestuurd. Deze agenda en het uitvoeringsprogramma zijn opgesteld samen met de organisaties voor bewoners met een beperking, Solgu, Platform Volwaardig Burgerschap GGZ en De Wilg.

Met partijen en bewoners is samengewerkt om de stad is toegankelijker te maken. Zo is bij horeca ondernemers toegankelijkheid onder de aandacht gebracht, Toegankelijkheid op de kaart en is in Oost de actie Houd de stoep vrij gehouden. Het aantal gebouwen op wheelmap.org is momenteel 300. Zie voor meer informatie ook de Raadsbrief Uitvoering motie prestatie-indicator toegankelijkheid.

Effectdoelstelling
E1.1.3 Utrechters zijn in staat om samen met hun directe omgeving een adequate oplossing te vinden voor hun (zorg)vraag

Buurtteam Sociaal
Het aantal Utrechters dat bij het Buurtteam terecht kwam voor hun ondersteuningsvraag groeide in 2019 opnieuw. In de Vroegsignalering zijn 300 huishoudens bereikt waarin daadwerkelijk het gesprek is aangegaan over óf en welke hulp mensen nodig hebben.

Regiotaxi
Ook deze zomer hebben 5e jaars geneeskunde studenten met circa 70 cliënten van de regiotaxi de Ervaringwijzer afgenomen. Van deze groep geeft ruim 80% aan dat de chauffeur behulpzaam was en 70% dat de taxi op tijd was. Ruim 90% geeft aan nu beter dingen te kunnen doen die men wil. Zie ook de Raadsbrief van 12 december jongstleden over onder meer de aanbesteding van de regiotaxi en het nieuwe tarief.

Maatwerkvoorzieningen
We zien dat bij mensen thuis blijven wonen sprake is van complexere problematiek en daardoor een groter beroep doet op de Wmo. Dit zien wij onder andere in de toename in de vraag naar duurdere hulpmiddelen en intensievere inzet van hulp bij huishouden. Ook bij de deelnemers aan de dagbegeleiding is sprake van een zwaardere zorgvraag.

In samenwerking met inwoners en hulpmiddelenleveranciers zijn verbetermogelijkheden uitgewerkt op het gebied van de levering van hulpmiddelen, zie ook de Raadsbrief over die verbetermogelijkheden. Eén van de door ons gecontracteerde leveranciers, het Hulpmiddelencentrum, voldoet niet aan de contractafspraken omdat de dienstverlening van deze leverancier onvoldoende is. Om die reden hebben zij een gele kaart ontvangen. Zij werken nu aan een verbeterplan. Door de onvoldoende dienstverlening van deze partij hebben wij de resultaten van de ingezette verbetermogelijkheden nog onvoldoende in beeld.

Effectdoelstelling
E1.1.4 Utrechters die zeer beperkt zelfredzaam zijn ervaren, met behulp van een solide vangnet, voldoende kwaliteit van leven

Regiokoers MO/BW
Afgelopen jaar hebben we met de U16-regiogemeenten verder uitvoering gegeven aan de regionale koers beschermd wonen en maatschappelijke met als doel een inclusieve stad en regio waar mensen, die zijn aangewezen op maatschappelijke opvang of beschermd wonen, kunnen rekenen op zorg dichtbij en op maat en bij voorkeur in de eigen woonomgeving en de gemeente waar iemand woont.

Daklozenopvang
De incidentele extra plaatsen die in 2018 zijn toegekend aan zorgaanbieders zijn voortgezet, ook in de contracten voor 2020 en verder. Daarnaast zijn, door de druk in de nachtopvangketen vanaf de tweede helft van 2019, extra plaatsen ingekocht bij vervolgvoorzieningen in de opvangketen en tevens zijn er tijdelijk vijftien extra plekken nachtopvang ingezet op de Stadsbrug.

In G4-verband hebben we in het najaar een brandbrief verstuurd over de aanhoudende druk in de eerste opvangketen voor daklozen.

Samen met het Stadsteam Herstel en Back Up is de basiszorg voor Utrechtse daklozen doorontwikkeld. Er is voor deze basiszorg een uitvraag voorbereid die zal resulteren in een nadere regel die begin 2020 wordt gepubliceerd.

Housing first – wonen en zorg
Om een inhaalslag te organiseren op het aantal beschikbare en betaalbare woningen voor Utrechters die dakloos zijn of uitstromen uit beschermd wonen, is een plan van aanpak huisvesting en ondersteuning kwetsbare doelgroepen opgesteld voor de komende vijf jaar. In het plan van aanpak is vastgelegd dat en hoe jaarlijks 385 woningen voor MOBW worden geleverd in de stad Utrecht. Hiermee geeft de stad Utrecht invulling aan de regionale koers en kunnen wachtlijsten worden weggewerkt.

Zorg voor mensen met (psychische) kwetsbaarheid; samenwerking zorg en veiligheid en de wet verplichte ggz
Meer dan voorheen hebben we de inzet op voorkomen en herstel dicht in de buurt georganiseerd. De buurtteams werken intensief samen met de acht gebiedsteams ggz. Vragen en signalen rondom kwetsbaarheid worden snel gesignaleerd en opgepakt. Een inclusieve en veilige leefomgeving is versterkt door de persoonsgerichte aanpak in de buurt: een casusgerichte samenwerking met veiligheidspartners (wijkagent en wijkmanager veiligheid). Problematiek die te complex is om op wijkniveau op te pakken wordt opgeschaald naar het zorg- en veiligheidshuis. De inclusie in de wijk en het tegengaan van stigmatisering is versterkt door het vergroten van de kennis bij inwoners en professionals over herkennen van en omgaan met psychische kwetsbaarheid. Hiernaast heeft Utrecht zich voorbereid op de implementatie van de Wet Verplichte Ggz die per 1 januari 2020 ingaat. Zie voor meer informatie ook de Raadsbrief over de uitvoering van de WVGGZ.

Openstelling van de Wlz voor mensen met ernstige psychische stoornis
In 2021 wordt de Wet langdurige zorg (Wlz) opengesteld voor mensen met een ernstige psychische stoornis. De grove schatting is dat met de openstelling van de Wlz circa 30% van de mensen die momenteel zijn aangewezen op Beschermd Wonen naar de Wlz zal doorstromen. Dit gaat gepaard met een financiële uitname uit het budget voor Beschermd Wonen. In 2020 begint het CIZ met het indiceren van de Wlz op psychische grondslag, waarbij de toegang tot de Wlz vanaf 1 januari 2021 in gaat. In 2019 hebben we voorbereidingen getroffen om ervoor te zorgen dat mensen die vanuit de Wmo naar de Wlz zullen doorstromen een soepele overgang hebben.

Landelijke Vreemdelingen Voorziening (LVV)
Utrecht is gestart met de pilot LVV en werkt nu samen met de maatschappelijke organisaties en de Rijksdiensten aan meer bestendige oplossingen. Hierdoor is een betere samenwerking tussen Rijk en gemeenten ontstaan. Utrecht krijgt daarvoor financiering gedurende pilotperiode van drie jaar vanuit afspraken met het Rijk en tussen de vijf pilot gemeenten (Utrecht, Amsterdam, Rotterdam, Groningen, Eindhoven) op basis van het aantal beschikbare plekken voor de LVV. De activering en opvang en begeleiding van ongedocumenteerden met zware psychische problematiek is geïntensiveerd en verbeterd.

Plan Einstein
Plan Einstein is geëvalueerd door Oxford Universiteit en heeft input gegeven voor de Utrechtse nota over grootschalige opvanglocaties en voor de landelijke discussie over flexibilisering van de opvang. Het plan Einstein concept is gestart de andere COA locatie als Plan Einstein Haydn waarvoor we met een inclusieve aanpak zowel asielzoekers op het Azc als buurtbewoners in van dat AZC in Oog in Al, Lombok en Kanaleneiland nu mogelijkheden bieden om mee te doen aan het programma van Plan Einstein.

Huiselijk geweld en Kindermishandeling
In 2019 is de Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling en de radarfunctie in werking getreden. Veilig Thuis, het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling, heeft zich hierop goed voorbereid. De meldingen zijn met 30% gestegen. Deze stijging is een landelijk beeld, de stijging is hoger dan verwacht en daarom aanleiding voor het Rijk om dit nader te onderzoeken en extra financiering te overwegen. Veilig Thuis wordt uitgevoerd door Samen Veilig Midden Nederland. Voor en door SVMN is een veranderagenda opgesteld ten behoeve van het vergroten van hun transparantie, het openstellen voor 'leren', het nadrukkelijker betrekken van het cliënt perspectief bij de uitvoering van het werk én helderheid geven over de omgang met klachten. Samen met de andere Utrechtse Jeugdregio’s en de Raad voor de Kinderbescherming sturen wij op de ontwikkeling van samen Veilig en de keten van huiselijk geweld en jeugdbescherming.